"Όταν ο κόσμος έχει χάσει τη μνήμη του, όποιος παριστάνει πως θυμάται γίνεται δεκτός σαν προφήτης". "Ύπουλο στοιχείο η μνήμη".
Μια συνάντηση παλιών φίλων, σε μια μικρή πόλη της Βόρειας Ελλάδας. Ο Έλληνας Χρυσικός, ο Σέρβος Ζούριτς, ο Βούλγαρος Στογιάνοφ, ο Μίρτσεφσκι από την "Ξερεισποιά", ο Μπίρι από την Αλβανία, η Λουπέσκου από τη Ρουμανία και ο Οζγκιουντέν από την Τουρκία. Και η μυστηριώδης Νίνα Ντάνεβα με την αδηφάγα γοητεία. Ένας ξεχασμένος "ματωμένος μακεδονικός γάμος". Ένας σύγχρονος λογοτεχνικός διαγωνισμός για ένα βαλκανικό βραβείο. Μέσα σε τέσσερις ημέρες, τρεις διαφορετικές εκδοχές μιας παλιάς ιστορίας, και ένας ανορθόδοξος έρωτας θα γίνουν η αφορμή για να ξεσπάσει "πόλεμος" ανάμεσα σε φίλους, "καθ' υποτροπήν Βαλκάνιους" συγγραφείς, ενώ οι αγρότες της περιοχής έχουν αποκλείσει τις εξόδους της βορειοελλαδίτικης πόλης. Θα φέρουν στην επιφάνεια απωθημένα πάθη, εκκρεμότητες που δεν έχουν διευθετηθεί και μια ανομολόγητη νοσταλγία για τη σκοτεινή σαγήνη της βαλκανικής "βαρβαρότητας".
Πρόκειται για μια ιστορία, σχετικά με τα βαλκανικά φαντάσματα και τις ιστορικές φαντασιώσεις - σχετικά με την ιστορική μνήμη και τον τρόπο διαμόρφωσης της επίσημης ιστορίας των Βαλκανίων, την εθνική ταυτότητα και τη θέση της περιοχής μας στον σύγχρονο κόσμο.
Ένα αιρετικό μυθιστόρημα-ψυχογράφημα της βαλκανικής ψυχής, για τους καθ' υποτροπήν Βαλκάνιους, τα "βαλκανικά φρικιά", αλλά και για όσους θέλουν να νιώθουν Ευρωπαίοι, το οποίο έχουν τη χαρά να κυκλοφορούν τα "Ελληνικά Γράμματα".
Το "Τι ζητούν οι βάρβαροι" του Δημοσθένη Κούρτοβικ αποτελεί μια διαφορετική, πικρή αλλά αληθινή ματιά στην κοινή βαλκανική μας μοίρα.
Ακριβώς επειδή ανήκουν στα Βαλκάνια, τόπω και αίματι, οι Νεοέλληνες δεν αντέχουν αυτήν τη σκέψη. Πόσο μάλλον η εθνική ιδεολογία που φρόντισε να μασκαρέψει τα πάντα ολόγυρά μας με άλλοθι την Ιστορία του τόπου. Είμαστε λίγο στο χώρο, αλλά πολύ στο χρόνο. Αποφασισμένος να ανακινήσει το πρόβλημα, ο συγγραφέας επινόησε ένα βαλκάνιο λογοτεχνικό βραβείο, όρισε ρόλους και ατάκες, μοιράστηκε ψυχικά σε πολλά πρόσωπα, οπότε η πολυκέφαλη σύναξή του θυμίζει πειστικά την πολυμέρεια του προβλήματος. Ο σχεδιασμός είναι πειστικός. οι παλιές αφηγήσεις που περνάνε κάτω και πάνω από τα πρόσωπα καλοβαλμένες. η αποφυγή των εύκολων λύσεων επαινετή και λογοτεχνικώς εκτιμητέα. Πιθανώς, ο Κούρτοβικ θα ήθελε αυτή η σύναξη να λειτουργήσει σαν ωρολογιακός μηχανισμός που θα εκραγεί μέσα στην καρδιά του αναγνώστη. Έκρηξη δεν σημειώνεται, πλην όμως έχουμε ψυχική σεισμική δόνηση, η οποία είναι σημαντική αν συνυπολογίσουμε τη δυσκολία του θέματος και τη στάση του αφηγητή που γίνεται δύστοκος για να αποφύγει όλους τους κοινούς τόπους.
Ακριβώς επειδή ανήκουν στα Βαλκάνια, τόπω και αίματι, οι Νεοέλληνες δεν αντέχουν αυτήν τη σκέψη. Πόσο μάλλον η εθνική ιδεολογία που φρόντισε να μασκαρέψει τα πάντα ολόγυρά μας με άλλοθι την Ιστορία του τόπου. Είμαστε λίγο στο χώρο, αλλά πολύ στο χρόνο. Αποφασισμένος να ανακινήσει το πρόβλημα, ο συγγραφέας επινόησε ένα βαλκάνιο λογοτεχνικό βραβείο, όρισε ρόλους και ατάκες, μοιράστηκε ψυχικά σε πολλά πρόσωπα, οπότε η πολυκέφαλη σύναξή του θυμίζει πειστικά την πολυμέρεια του προβλήματος. Ο σχεδιασμός είναι πειστικός. οι παλιές αφηγήσεις που περνάνε κάτω και πάνω από τα πρόσωπα καλοβαλμένες. η αποφυγή των εύκολων λύσεων επαινετή και λογοτεχνικώς εκτιμητέα. Πιθανώς, ο Κούρτοβικ θα ήθελε αυτή η σύναξη να λειτουργήσει σαν ωρολογιακός μηχανισμός που θα εκραγεί μέσα στην καρδιά του αναγνώστη. Έκρηξη δεν σημειώνεται, πλην όμως έχουμε ψυχική σεισμική δόνηση, η οποία είναι σημαντική αν συνυπολογίσουμε τη δυσκολία του θέματος και τη στάση του αφηγητή που γίνεται δύστοκος για να αποφύγει όλους τους κοινούς τόπους.
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, σελ. 308, τιμή € 16,50
Κωστής Παπαγιώργης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου